การตอนกิ่ง หมายถึง วิธีการทำให้กิ่งพืชออกรากในขณะอยู่ติดกับต้นแม่ เมื่อกิ่งตอนนั้นออกรากดีแล้ว จึงตัดไปปลูกต่อไป การตอนกิ่งเป็นการตัดท่อลำเลียงอาหารของพืชส่วนท่อน้ำยังมีอยู่ตามปกติ จึงทำให้กิ่งที่ทำการตอนได้รับน้ำอยู่ตลอดเวลา ด้วยเหตุนี้จึงทำให้กิ่งตอนสดอยู่เสมอจนกว่าจะออกราก
การออกรากของกิ่งตอน จะขึ้นอยู่กับความชื้น การถ่ายเทอากาศ และระดับอุณหภูมิที่เหมาะสม แต่ถ้าปล่อยให้ดินหรือวัสดุหุ้มกิ่งแห้งโดยมิได้ดูแล ย่อมจะเป็นอุปสรรคต่อการเกิดรากได้เช่นกัน ดังนั้น ฤดูกาลที่เหมาะสมที่สุดในการตอนกิ่ง ควรเป็นฤดูฝน วันนี้ขอนำเสนอเทคนิคการตอนกิ่งด้วยน้ำ ไม่ต้องใช้ดิน เป็นเทคนิคเเบบภูมิปัญญาชาวบ้าน เเถมมีขั้นตอนเเละอุปกรณ์ไม่กี่ชิ้นทำง่ายมาก
สิ่งที่ต้องเตรียม
1. กิ่งพืชที่ต้องการจะตอนกิ่ง
2. คัตเตอร์หรือมีด
3. ถุงร้อนหรือถุงน้ำจิ้ม
3. เชือกรัดหรือเคเบิ้ลไทร์
4. น้ำยาเร่งราก(ถ้ามี)
วิธีการทำ
1. เลือกกิ่งต้นแม่ที่จะทำการตอนแล้วนำคัตเตอร์มาตัดกิ่งให้เป็นปากฉลาม ดังรูป
2. จากนั้นนำน้ำยาเร่งรากทาบริเวณรอยตัดแล้วทิ้งไว้ 15 นาที (การทำน้ำยาเร่งราก)
3. จากนั้นนำถุงร้อนมาใส่น้ำจนเกือบเต็มแล้วนำสวมครอบเข้ากับรอยกิ่งที่ตัดไว้ ดังรูป
4. ใช้เคเบิ้ลไทร์รัดปาดถุงติดกับกิ่งพืชให้แน่นแล้วทิ้งไว้ประมาณ 1 เดือน โดยไม่ต้องเปลี่ยนน้ำหรือเติมน้ำเพิ่ม
5. เมื่อเวลาผ่านไป 1 เดือน จะพบว่ากิ่งตอนที่ได้นั้นมีรากออกมามากมายมายพร้อมนำลงปลูกต่อไปได้เลยครับ
การตอนกิ่ง ใช้แก้ปัญหา โดยเฉพาะพืชบางชนิดที่ไม่สามารถออกรากได้โดยใช้วิธีตัดชำ แต่ออกรากได้โดยวิธีตอนกิ่ง สามารถทำได้ง่ายทั้งกลางแจ้งและในเรือนเพาะชำ
นอกจากนี้ กิ่งตอนยังมีจำนวนรากมากกว่ากิ่งตัดชำ เมื่อนำไปปลูก จึงมีโอกาสตั้งตัวได้เร็วและมีเปอร์เซ็นต์การตายน้อยกว่ากิ่งตัดชำ ประการสำคัญอีกอย่างหนึ่ง คือ พืชต้นใหม่ที่ได้จากการตอน จะมีลักษณะเป็นไม้พุ่มเตี้ย
จึงสะดวกต่อการดูแลปฏิบัติบำรุงรักษาและเก็บเกี่ยว โดยเฉพาะไม้ประดับ จะได้ทรงพุ่มที่สวยงาม เป็นต้น แต่กิ่งตอนมีข้อเสีย คือ พืชที่นำไปปลูกเมื่อโตเต็มที่จะล้มง่าย เพราะไม่มีรากแก้ว