การปลูกพืชโดยใช้หลุมพอเพียง เป็นการปลูกต้นไม้ พืชผักที่มีความหลากหลายรวมกันอยู่ โดยพืชแต่ละชนิดนั้นจะเป็นตัวช่วยหนุนกันเอาไว้ เช่นการปลูกต้นไม้ใหญ่เพื่อเป็นร่มเงาแต่ต้นไม้เล็ก โดยหลุมพอเพียงนี้ไม่ใช่หลุมที่ทำยากอะไรเลย ไม่ได้ลึกด้วยขนาดของหลุมก็มีเส้นผ่านศูนย์กลางนี้ 1 เมตร และสามารปลูกพืชใน 1 หลุมได้มากถึง 4 – 5 ประเภท มาดูรายละเอียดกันได้เลยว่าจะทำอย่างไร
ขั้นตอนการทำหลุมพอเพียง
1. เตรียมพื้นที่สำหรับทำหลุมพอเพียง อยากได้กี่หลุมก็ลองคำนวณกันดู เช่นถ้ามีพื้นที่ 1 ไร่ ก็ทำได้ประมาณ 100 หลุม โดยเว้นระยะห่าง 4 x 4 เมตร ถ้าที่ไม่เยอะก็เลือกที่ทำหลุมเท่าที่จะทำได้
2. เส้นผ่านศูนย์กลางของหลุม 1 เมตร
3. เลือกพืชที่จะปลูกแต่ละหลุมให้เข้ากันเป็นพืชที่หนุนกันได้ดี
สำหรับพืชและต้นไม้ที่เหมาะสำหรับการปลูกในหลุมพอเพียง ใครที่กำลังคิดว่าจะหาอะไรมาปลูกดีลองอ่านข้อด้านล่างนี้เลยจะได้เลือกต้นไม้มาปลูกในหลุมได้อย่างถูกวิธี
1. ไม้ที่เป็นพี่เลี้ยง
– ซึ่งไม้พี่เลี้ยงนี้ใช้เป็นร่มเงาและเก็บความชื้นได้ดีแม้ในหน้าแล้งก็ตาม ซึ่งสำหรับหลุมในบทความนี้ พี่เลี้ยงเลือกเป็นกล้วย และชื่อหลุมว่าหลุมส้มตำ ทิศทางการปลูกไม้พี่เลี้ยงควรเป็นทิศตะวันตกจะได้ช่วยบังแสงในยามบ่ายได้ เพราะพืชบางตัวนั้นไม่ค่อยชอบแดดแรง ผ่านไป 1 ปีก็ตัดกล้วยเครือแรกได้แล้วปล่อยให้หน่อใหม่ทำงานของมันไป
2. ไม้ฉลาด
– เป็นไม้ที่สามารถแข็งแรง เก็บผลผลิตได้นาน เป็นไม้ข้ามปีสามารถเก็บได้ตลอดตั้งแต่ 1 เดือน ขึ้นไป โดยพืชเหล่านี้หาไม่ยาก เช่น ผักหวาน ชะอม ผักเม็ก เป็นต้น
3. ไม้รายวัน
– มาถึงคิวของพืชล้มลุก ระยะสั้น เกี่ยวผลผลิตได้ไม่นานก็ต้องปลูกใหม่ แต่พืชรายวันเหล่านี้เราเลือกปลูกได้ง่าย เช่น แตงกวา คะน้า กะเพรา และ โหระพา เป็นต้น ซึ่งสามารถเก็บได้ตั้งแต่อายุ 15 วัน
4. ไม้บำนาญ
– เป็นพืชที่เป็นไม้ยืนต้นซึ่งใช้เวลาปลูกนานตั้งแต่ 2 – 4 ปี เมื่อมีผลผลิตแล้วก็สามารถเก็บขาย กินได้เรื่อย ๆ ซึ่งในหลุมนี้อาจจะเลือกเป็น ขนุน มะม่วง เงาะ ทุเรียน มังคุด กระท้อน ยางพารา เป็นต้น แต่ว่าให้เลือกปลูกแค่ 1 ประเภทต่อ 1 หลุมเท่านั้นนะ
5. ไม้มรดก
– สำหรับพืชกลุ่มนี้เป็นไม้ใช้สอย ระยะยาว แต่เวลาปลูกก็นานไม่เบา โดยมันจะกลายเป็นมรดกให้กับลูกหลานได้ แถมยังขายได้เป็นเงินก้อนโต ซึ่งจะเป็นต้นยางนา สะเดา พะยูง ชิงชัน ประดู่ และ สักทอง เป็นต้น โดยให้ปลูกในฝั่งตรงข้ามของไม้พี่เลี้ยง
การปลูกแบบนี้จะทำให้เรามีผลผลิตเก็บกิน เก็บขายได้ตลอดทั้งปีเลย และยังสามารถเลือกปลูกพืชที่ชอบก็ได้ ประโยชน์และข้อดีของการมีหลุมพอเพียง ถ้าใครลองทำเป็นหลุมแบบนี้จะเห็นได้เลยมันดีมาก ๆ ซึ่งประโยชน์ก็มีดังนี้
1. เวลาใส่ปุ๋ย รดน้ำ ก็ไม่ต้องเดินเหนื่อยช่วยประหยัดเวลาในการดูแลได้มากขึ้น
2. สามารถใช้พื้นที่ในการทำเกษตรที่คุ้มค่ามาก และ เกิดประโยชน์สูงสุด
3. สามารถเก็บผลผลิตได้ตลอดปี เพราะเป็นการปลูกพืชที่สามารถเก็บได้ในแต่ละฤดูเลย
4. จะขายเป็นรายได้ก็ได้ จะเก็บกินก็ดี
อีกอย่างคือในแต่ละหลุมนั้น ปลูกหญ้าแฝกรอบเอาไว้หน่อย เพราะให้มันเป็นกระถางโดยธรรมชาติ สำหรับท่านใดที่อยากจะทำเกษตรพอเพียงลองเอาแนวทางหลุมพอเพียงนี้ไปใช้ได้เลย แม้ไม่มากมีร่ำรวยอะไรแต่เชื่อเถอะว่าจะสามารถมีชีวิตรอดได้แบบสบาย ๆ